Nie tylko fikcja – w 2020 roku ukazało się wiele świetnych książek non-fiction: reportaże, biografie, monografie, a nawet niezwykły przewodnik i niecodzienne poradniki. Po rankingach najchętniej czytanych przez Was recenzji powieści kryminalnych, sensacyjnych i fantastycznych, a także recenzji literatury pięknej i obyczajowej przedstawiamy ranking recenzji książek non-fiction, które czytaliście w zeszłym roku najchętniej!
1.
Brian Deer, Wojna o szczepionki (Wydawnictwo Poznańskie)
„Wojna o szczepionki. Jak doktor Wakefield oszukał świat” Briana Deera, to zapis śledztwa dziennikarskiego, które ujawniło skalę nieprawdopodobnego oszustwa Andrew Wakefielda i jego antyszczepionkowej krucjaty – pisze Jakub Hinc.
2.
Jeff Guinn, Co się stało w Jonestown? (Wydawnictwo Poznańskie)
Od pierwszych stron „Co się stało w Jonestown?” Jeffa Guinna wiemy, że będzie to historia tragiczna, historia przerażająca, ale też historia, która jest stara jak świat i lubi się powtarzać. Historia manipulacji, poniżania i wykorzystywania ludzi działających w dobrej wierze. Historia o tym, że dobre chęci leżące u zarania idei, z biegiem czasu zamieniają się pasmo upokorzeń i paranoję prowadząca już prostą drogą ku zatraceniu. W tym przypadku do śmierci niemal tysiąca istnień ludzkich – pisze Jakub Hinc.
3.
Andrzej Meller, Trzy lata w Azji (Bellona)
„Miraż” Andrzeja Mellera, to wznawiany po dekadzie od premiery, zbiór reportaży z Gruzji, Iranu, Afganistanu, Pakistanu, Indii, Sri Lanki, Laosu i Tajlandii, w którym relacja z wojny przeplatana jest raz po raz tekstami o co prawda lżejszym ciężarze gatunkowym, ale równie wciągającymi – pisze Jakub Hinc.
4.
Anna Kalinowska. Uciec w Himalaje (Bellona)
Dla książki „Uciec w Himalaje” Anny Kalinowskiej słowem kluczem jest „przebicie”. Autorka opowiada bowiem o ludziach, którzy w epoce pustych półek i reglamentowanego dostępu do paszportów mieli przebicie, by wyrwać się za granicę, a potem – z przebiciem – sprzedać w Polsce przywiezione z Indii czy Singapuru egzotyczne towary. Często po to, by mieć pieniądze na kolejną fascynującą podroż po górskich szczytach – pisze Jakub Hinc.
5.
Wiktoria Michałkiewicz, Kraj nie dla wszystkich (Wydawnictwo Poznańskie)
Szwecja stereotypowo kojarzy nam się z kapitalistycznym państwem socjaldemokratycznym, w którym idea „multikulti” stała się nie tylko dominującą doktryną polityczną rządu, ale też realizowanym praktycznie modelem społecznym. Czy jednak takie postrzeganie Szwecji nie jest li tylko projekcją naszych pobożnych życzeń? Reportaż „Kraj nie dla wszystkich” pokazuje inne oblicze tego kraju, oblicze tych, którzy urośli w siłę, zjednoczeni pod hasłem „Zachować Szwecję szwedzką” – pisze Jakub Hinc.
6.
Edward Brooke-Hitching, Biblioteka szaleńca (Dom Wydawniczy Rebis)
„Biblioteka szaleńca. Największe kurioza wydawnicze” Edwarda Brooke-Hatchinga od pierwszej strony, a nawet już od okładki i wklejek, przenosi nas w inną rzeczywistość, pozwalającą popuścić wodze fantazji i oddać się tej doprawdy przedziwnej mieszaninie tematów i form, które na przestrzeni tysiącleci przybierała… książka – pisze Jakub Hinc.
7.
Zuzanna Pol, Kolekcjonerka zbrodni (Bellona)
Zuzanna Pol w tomie reportaży „Kolekcjonerka zbrodni” zabiera nas na polską prowincję, by pokazać ogrom patologii, prowadzącej do najokrutniejszych zbrodni. Ale rezygnuje z roli przewodniczki, oddając ją komuś, kto ten świat rozumie lepiej. Komuś, kto zna go od podszewki – tytułowej Kolekcjonerce – pisze Przemysław Poznański.
8.
Piergiorgio Odifreddi, Dlaczego nie mogę być chrześcijaninem a tym bardziej katolikiem (Wydawnictwo Stapis)
Już tylko lektura spisu treści tej książki wystarczy by zaszczepić nić wątpliwości w umysłach ludzi poszukujących prawdy o świecie w oparciu o wiedzę, którym sama wiara, często przedstawiana w trywialny sposób przez lokalnych proboszczów, zwyczajnie nie wystarczy. A to jest dopiero wstęp do dalszych rozważań nad religią, snutych przez Piergiorgia Odifreddiego na kartach „Dlaczego nie mogę być chrześcijaninem a tym bardziej katolikiem”- pisze Jakub Hinc.
9.
Marcin Fabjański, Uwolnij się! (Wydawnictwo Znak)
„Uwolnij się!” Marcina Fabjańskiego jest tabletką na nosemę, chorobę pospolitej świadomości. Ale żeby zadziałała, musimy pamiętać, że to tylko pierwsza dawka. I że trzeba ją ssać powoli, a nie połykać – pisze Przemysław Poznański.
10.
Izolda Kiec, Ginczanka. Nie upilnuje mnie nikt (Marginesy)
Z niemal każdej karty biografii Zuzanny Ginczanki pióra Izoldy Kiec emanuje czułość i wrażliwość, połączone z dociekliwością i próbą weryfikacji źródeł. Autorka odkłamuje zdania-wytrychy, które narosły wokół tej tragicznej postaci, dążąc konsekwentnie do uzyskania jak najpełniejszego obrazu smutnych losów poetki – pisze Małgorzata Żebrowska.
11.
Małgorzata Czyńska, Kobiety z obrazów (Marginesy)
Niektóre z nich to malarki – Łempicka, Kahlo, Muter, inne – tylko i aż – modelki, a nierzadko również życiowe partnerki malarzy. Ale w „Kobietach z obrazów” Małgorzaty Czyńskiej i jedne, i drugie stają się kimś więcej, niż tylko – mniej lub bardziej – twarzą znaną ze słynnych dzieł, podziwianych w muzeach całego świata. Stają się przyczyną – obrazów, emocji i zdarzeń, ikonami swoich epok – pisze Przemysław Poznański.
12.
Nina Olszewska, Pudło (Wydawnictwo Poznańskie)
Obraz zakładów penitencjarnych, jaki funkcjonuje w zbiorowej świadomości, zbudowany jest na bazie książek, filmów i seriali ukazujących losy bohaterów za kratami. Jak jednak wygląda prawdziwe życie za bramą polskiego zakładu karnego i ile ma ono wspólnego z hollywoodzkimi produkcjami? Na te pytania stara się znaleźć odpowiedzi Nina Olszewska w swoim reportażu zatytułowanym „Pudło” – pisze Jakub Hinc.
13.
Marta Guzowska, Wiedeń (Wielka Litera)
Marta Guzowska, uznana pisarka powieści kryminalnych, tym razem debiutuje jako autorka wiedeńskiego bedekera. Nie napisała jednak klasycznego przewodnika po zabytkach wielkiej metropolii, do jakiego przyzwyczajeni są globtroterzy uprawiający miejską turystykę, lecz opowiada o mieście, w którym sama mieszka od z górą dwunastu lat i którym wciąż jest zauroczona. O Wiedniu dawnym i obecnym, o mieście Franciszka Józefa i Sisi, mieście malarzy, muzyków i… szpiegów, wreszcie mieście, które uznawane jest dziś za najlepsze do życia – pisze Jakub Hinc.
14.
Piotr Bojarski, Fiedler. Głód świata (Wydawnictwo Poznańskie)
Jeden z najbardziej znanych autorów książek podróżniczych, czy może raczej reportaży z odległych, często egzotycznych miejsc, jedna z tych postaci, która ma swoje trwałe miejsce w historii polskiej literatury, autor książek tłumaczonych na wiele języków, a przy tym Powstaniec Wielkopolski i żołnierz Wojska Polskiego, wciąż nie posiada w Poznaniu ani swojego pomnika, ani nawet ławeczki przy Placu Wolności, czyli w miejscu, gdzie kiedyś miał swoją pracownię. Szczęśliwie doczekaliśmy się innego pomnika Arkadego Fiedlera – pisanego – czyli biografii pióra Piotra Bojarskiego, historyka, dziennikarza, pisarza i posnanianisty – pisze Jakub Hinc.
15.
Agnieszka Dauksza, Jaremianka. Biografia (Wydawnictwo Znak)
„Jaremianka. Biografia” Agnieszki Daukszy przywraca pamięć o Marii Jaremie – postaci nieco zapomnianej, a na pewno nieobecnej w powszechnym, plebejskim chciałoby się powiedzieć, obrazie polskiej awangardy malarskiej XX wieku. Przyznana kilka dni temu nagroda „Juliusz” dla Daukszy za najlepszą biografię, niewątpliwie trafiła we właściwe ręce – pisze Edyta Niewińska.
16.
Robert Macfarlane, Podziemia. W głąb czasu (Wydawnictwo Poznańskie)
Pod naszymi stopami rozpościera się świat, którego w zasadzie nie znamy – tajemniczy, niezrozumiały, często groźny, ale niezmiennie intrygujący. Świat mogił, podziemnych miast, kopalń i jaskiń, jednym słowem podziemia, którym Robert Macfarlane poświęcił imponującą pod każdym względem monografię – pisze Przemysław Poznański.
17.
Jodi Kantor, Megan Twohey, Powiedziała (Wydawnictwo Poznańskie)
Śledztwo dziennikarskie Jodi Kantor i Megan Twohey – dziennikarek „The New York Timesa”, które zdemaskowało Harveya Weinsteina, dodało odwagi milionom kobiet, by opowiedziały swoją historię, by powiedziały #metoo! – pisze Jakub Hinc.
18.
Agnieszka Krzyżanowska, Kierunek: offline (Pascal)
Po okresie „przejścia na online” powrót do głębszych relacji ze światem fizycznym oraz do emocji, które generują jedynie spotkania twarzą w twarz, bez pośrednictwa ekranu, jest jednym z warunków naszego przetrwania. Możliwe, że jesteśmy w ostatnim momencie, w którym jeszcze możliwa jest głęboka refleksja i zmiana zachowań – o książce „Kierunek: offline” Agnieszki Krzyżanowskiej pisze Małgorzata Żebrowska.
19.
Pierre Christin, Oliver Balez, Robert Moses. Ukryty władca Nowego Jorku (Centrum Architektury)
Często do naszych rąk trafiają biografie osób, które odcisnęły swoje piętno na obliczu świata. Nie inaczej jest ze stworzoną przez Pierre’a Christina i Oliviera Baleza biografią Roberta Mosesa – amerykańskiego urbanisty, twórcy współczesnego oblicza Nowego Jorku. Ale jest pewien haczyk. Bo to nie jest klasyczna biografia – pisze Jakub Hinc.
20.
Frances Andreasen Østerfelt, Anja C. Andersen, Anna Błaszczyk, Maria Skłodowska-Curie. Światło w ciemności (Media Rodzina)
Tę historię powinni znać wszyscy obywatele Polski. Ba! Wszyscy ludzie na całym globie. Nie dlatego, że obfituje w zaskakujące zwroty akcji, pikantne szczegóły i melodramatyczne romanse, ale dlatego, że opowiada o niesamowitej kobiecie, która w męskim świecie wspięła się na naukowy Parnas, a potem już nikomu nie pozwoliła się ze szczytu zepchnąć. I stała się drogowskazem, również dla nas tu i teraz – pisze Jakub Hinc.