Najstarsza prawie kompletna Biblia hebrajska, tzw. Codex Sassoon, pójdzie w maju pod młotek w Nowym Jorku. Księga może okazać się najcenniejszym dokumentem historycznym, jaki kiedykolwiek sprzedano na aukcji.
„Codex Sassoon”, datowany prawdopodobnie na koniec IX lub początek X wieku, ma zostać sprzedany przez Sotheby’s. Jak pisze na swojej stronie dom aukcyjny, kodeks zawiera wszystkie 24 księgi Biblii hebrajskiej. Brakuje tylko 12 stron – i jest znacznie bardziej kompletny niż Kodeks z Aleppo, a także wyprzedza najwcześniejszą całkowicie kompletną Biblię hebrajską, czyli Kodeks Leningradzki, o prawie sto lat.
Tego kodeksu nie należy mylić z Pięcioksięgiem z 1000 roku (tzw. Damascus Keter), pochodzącym również z kolekcji Sassoona jednym z najstarszych zachowanych hebrajskich rękopisów biblijnych. Ten dokument dziś znajduje się w Bibliotece Narodowej Izraela.
Droższy niż pisma da Vinci i Konstytucja
Manuskrypt jest swego rodzaju pomostem między Zwojami znad Morza Martwego — datowanymi nawet na III wiek p.n.e. — a współczesną wersją Biblii hebrajskiej. Nazwa kodeksu pochodzi od nazwiska poprzedniego właściciela Davida Solomona Sassoona (1880-1942), który zgromadził najbardziej znaczącą prywatną kolekcję starożytnych tekstów żydowskich na świecie. Księga trafi na aukcję 16 maja 2023 roku, a szacunkowa kwota, za jaką może być sprzedana to od 30 do 50 milionów dolarów. Specjaliści Sothesby’s zaznaczają, że tym samym księga może stać się najcenniejszym dokumentem historycznym, jaki kiedykolwiek sprzedano na aukcji.
Wcześniej do najdroższych dokumentów należały Kodex Leicester, czyli rękopis Leonarda da Vinci kupiony przez Billa Gatesa w 1994 roku za 30,8 miliona dolarów oraz pierwszy wydruk Konstytucji Stanów Zjednoczonych, kupiony przez miliardera i kolekcjonera sztuki Kena Griffina za 43,2 mln dolarów w listopadzie 2021 r.
Od Khalafa do Safra
Zapiski dotyczące kodeksu pokazują, że jednym z pierwszych jej właścicieli był Khalaf ben Abraham, który przekazał ją Izaakowi ben Ezechielowi al-Attarze. Ten przekazał własność swoim dwóm synom, Ezechielowi i Maimonowi. W XIII wieku kodeks był przekazany synagodze w Markadzie w dzisiejszej Syrii. Stamtąd zabrano go podczas inwazji imperium mongolskiego w XIII wieku, albo imperium Timurydów w 1400 roku.
Kodeks powierzono wtedy na przechowanie Salamie ibn Abi al-Fakhrowi, który miał go zwrócić po odbudowaniu synagogi. Od tego czasu dokument przez 600 lat był uważany za zaginiony – bożnica nie została bowiem odbudowana. Dopiero w 1929 roku Biblię odnalazł we Frankfurcie Sassoon. Obecnym właścicielem kodeksu jest Jacob Safra, spadkobierca syryjsko-libańsko-szwajcarskiej fortuny bankowej.
Przeczytaj także: