Murakami, Rushdie, Atwood? A może Pynchon, Murnane lub Cărtărescu? Nazwisko tegorocznej laureatki lub laureata Literackiej Nagrody Nobla poznamy już 5 października o godz. 13.
Ogłaszanie laureatów tegorocznych Nobli rozpocznie się 2 października od podania nazwiska zdobywcy nagrody w dziedzinie fizjologii lub medycyny. 120. zdobywcę Literackiej Nagrody Nobla (przyznanej po raz 116.) poznamy trzy dni później. Na kogo postawi tym razem Akademia Szwedzka? Na liście najbardziej gorących nazwisk niezmiennie króluje japoński pisarz Haruki Murakami, ale lista tych, których nazwiska od lat wymienia się w kontekście Nobla jest znacznie dłuższa.
Siódmy literacki Nobel dla Polski? Raczej nie
Na listach, choć na dalszych pozycjach, podobnie jak przed rokiem, pojawia się nazwisko Ryszarda Krynickiego, poety i tłumacza, w latach 70. i 80. związanego z opozycją, autora m.in. tomików „Pęd pogoni, pęd ucieczki”, „Organizm zbiorowy”, „Jeżeli w jakimś kraju”, „Niepodlegli nicości”, „Przekreślony początek” i „Haiku. Haiku mistrzów”. Gdyby Akademia Szwedzka postawiła na niego (za co mocno trzymamy kciuki), byłby to siódmy Nobel dla literackiego twórcy z naszego kraju, po nagrodach dla Henryka Sienkiewicza (1905), Władysława Stanisława Reymonta (1924), Isaaca Bashevisa Singera (nagroda dla Polski i USA za twórczość w języku jidysz), Czesława Miłosza (1980) i Wisławy Szymborskiej (1996) i Olgi Tokarczuk (2018).
Wśród nazwisk, typowanych najczęściej do wyróżnienia pojawiają się od lat te same nazwiska, ale jest i kilka niespodzianek. Znajdziemy choćby chińską pisarkę Can Xue, znajdziemy Ludmiłę Ulicką, Anne Carson, Garielle Lutz, Ngugi Wa Thiong’o, Hélène Cixous, węgierskiego pisarza László Krasznahorkaia, norweskiego autor Jona Fosse czy Pierre’a Michona. Niezmiennie na szczycie zestawień twórców o największych szansach widnieje zaatakowany przed rokiem przez nożownika Salman Rushdie, autor „Szatańskich wersetów”, „Złotego domu Goldenów” czy „Quichotte”, a także Margaret Atwood, autorka„Opowieści podręcznej” i„Testamentów”. Na dalszych pozycjachwymieniany jest też choćby Michel Houllebecq czy Karl Ove Knausgaard.
„Największy pisarz, o którym większość z nas nie słyszała”
Wśród nazwisk, które w ostatnich latach na szczytach list pojawiały się rzadziej, lub w ogóle, a tym razem pojawiają się w gronie najczęściej typowanych znajdziemy Thomasa Pynchona, amerykańskiego powieściopisarza i nowelistę, którego dzieła łączą czarny humor i fantastykę, jednego z czołowych twórców postmodernizmu. Wysoko plasuje się też Gerald Murnane, australijski pisarz, być może najbardziej znany z powieści „The Plains”, przez „The New York Times” nazwany „największym żyjącym pisarzem anglojęzycznym, o którym większość ludzi nigdy nie słyszała”. Wysoko plasuje się też w przewidywaniach Mircea Cărtărescu, rumuński pisarz, poeta i eseista, Edna O’Brien, pisarka irlandzka, czy César Aira, argentyński pisarz i tłumacz.
Rozdanie Nagród Nobla odbywa się w tym roku w cieniu dyplomatycznego skandalu. Fundacja Nobla oświadczyła bowiem kilka dni temu, że cofa swoją decyzję o zaproszeniu ambasadorów Rosji i Białorusi na tegoroczną ceremonię wręczenia nagród w Sztokholmie. To reakcja na powszechne oburzenie wywołane tym zaproszeniem, wystosowanym w chwili, gdy oba te kraje zaangażowane są w brutalny atak na Ukrainę.