Sejm ustanowił rok 2022 rokiem Marii Konopnickiej. W uchwale stwierdzono, że była „jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej”. Będzie to także rok Józefa Wybickiego i romantyzmu polskiego.
Maria Konopnicka urodziła się 23 maja 1842 roku, co oznacza, że w przyszłym roku przypadnie 180. rocznica jej urodzin. Debiutowała w 1870 roku wierszem „W zimowy poranek”, opublikowanym pod pseudonimem „Marko” w dzienniku „Kaliszanin”. Rok później „Tygodnik Ilustrowany” zamieścił na swoich lamach cykl lirycznych wierszy „W górach” i bardzo szybko jej twórczość poetycka, przepełniona patriotyzmem i liryzmem, stylizowana „na swojską nutę” zdobyła powszechne uznanie. Pierwszy tomik „Poezji” wydała w 1881 roku, a następne ukazały się w latach 1883, 1887 i 1896.
Od początku lat 80. XIX wieku pisała też nowele – pierwsza z nich, „Dym” opublikowana została w 1893 roku – oraz utwory dla dzieci, m.in. „O krasnoludkach i sierotce Marysi”, „Nasza szkapa” czy „Co słonko widziało”. Współpracowała z wydawnictwami, prasą krajową, organizacjami społecznymi trzech zaborów, uczestniczyła w międzynarodowym proteście przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni. Brała udział w walce o prawa kobiet, akcji potępiającej represje władz pruskich, w pomocy na rzecz więźniów politycznych i kryminalnych.
Z powodu swojej twórczości autorka słynnej „Roty” atakowana była przez kler i środowiska klerykalne. Biskup Karol Niedziałkowski określił ją nawet mianem poganki. Konopnicką zaatakowała także redakcja konserwatywnego tygodnika „Rola”. W czasie okupacji niemieckiej cała jej twórczość trafiła na niemieckie listy proskrypcyjne jako twórczość szkodliwa i niepożądana.
W 1862 roku Maria, z domu Wasiłowska, poślubiła Jarosława Konopnickiego. W czasie dziesięciu lat małżeństwa urodziła ośmioro dzieci. Jak pisała później w jednym ze swych autobiograficznych wierszy, nie mogła znieść ograniczeń, jakie narzucał jej mąż. Nie chciała być na jego utrzymaniu i nie odpowiadała jej rola gospodyni domowej. Jarosławowi nie podobały się z kolei literackie zainteresowania żony, która zadebiutowała i zaczęła pisać właśnie w czasie ich małżeństwa. Mąż Konopnickiej zmarł prawdopodobnie w 1902 roku.
Nazwisko pisarki wiązano potem z wieloma mężczyznami, m.in. młodszym o 17 lat dziennikarzem Janem Gadomskim, Maksymilianem Gumplowiczem, który – odrzucony przez Konopnicką – zastrzelił się w 1897 przed hotelem w Grazu, gdzie pisarka mieszkała z Marią Dulębianką.
Kobiety były przez dwadzieścia lat partnerkami życiowymi. 8 września 1903 wprowadziły się do dworku w Żarnowcu, gdzie Dulębianka miała swoją pracownię. Razem odbywały stąd podróże do Austrii, Francji, Niemiec, Włoch czy Szwajcarii. Partnerka pisarki została też wprowadzona do kręgu rodzinnego, brała udział w zjeździe Konopnickich i uroczystym jubileuszu poetki. Rok przed śmiercią schorowana Konopnicka polecała pamięci dzieci swą towarzyszkę życia, nazywając ją „swoją opatrznością”.
Maria Konopnicka zmarła na zapalenie płuc 8 października 1910 w sanatorium „Kisielki” we Lwowie. Została pochowana 11 października 1910 na cmentarzu Łyczakowskim. Z powodu wydanego zakazu przez arcybiskupa Józefa Bilczewskiego ceremonia pogrzebowa odbyła się bez udziału duchowieństwa.Konopnicka jest autorką m.in. zbiorów nowel „Moi znajomi”, „Na drodze”, „Ludzie i rzeczy” oraz „Na normandzkim brzegu”, a także zbiorów wierszy „Italia” czy „Głosy ciszy”. Pamiętamy ją jako autorkę „Roty”, „Stefka Burczymuchy”, „Jaś nie doczekał” oraz poematu „Pan Balcer w Brazylii”.
Z ziemi włoskiej
Józef Wybicki to autor polskiego hymnu narodowego, wielokrotny poseł na Sejm, jeden z inicjatorów Konfederacji Barskiej, uczestnik prac wdrażających Konstytucję 3 Maja, współorganizator Insurekcji Kościuszkowskiej, który zmarł 200 lat temu, w marcu 1822 r. W nadchodzącym roku będziemy obchodzić także 275. rocznicę jego urodzin oraz 225-lecie powstania „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, która w dwudziestoleciu międzywojennym stała się naszym hymnem narodowym. „To Józef Wybicki z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim napisali odezwę do Polaków powołującą się na słowa Napoleona oraz stworzyli zręby Księstwa Warszawskiego” – napisali posłowie w uchwale.
Ty nad poziomy wylatuj
„W 1822 r. w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu. Wtedy po raz pierwszy ujrzały światło dzienne Romantyczność, Powrót taty, Świtezianka, Pani Twardowska, bez których trudno wyobrazić sobie ostatnich dwieście lat polskiej kultury” – napisali posłowie w uchwale ustanawiającej rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. „Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską muzykę, literaturę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej” – dodała Izba. Sejm przypomniał innych najwybitniejszych twórców epoki romantyzmu: Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Norwida w dziedzinie literatury, Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszkę w muzyce, Piotra Michałowskiego i Jana Matejkę w malarstwie.
Czytaj także: