Przejdźcie się z nami po warszawskim Cmentarzu Powązkowskim oraz po Poznaniu. Odwiedziliśmy miejsca upamiętniające tych, których nie ma wśród nas, ale wciąż obecni są w swojej twórczości.
W ciągu ostatniego roku świat literatury stracił wielu pisarzy i ludzi związanych z rynkiem wydawniczym. Odszedł m.in. Adam Zagajewski, wybitny poeta i eseista, Henryk Chmielewski „Papcio Chmiel”, autor serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”, Irit Amiel, izraelska poetka polskiego pochodzenia, dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike, John le Carré, autor takich powieści jak „Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg”, „Bardzo poszukiwany człowiek” czy „Russia House”. W listopadzie 2020 roku zmarł Robert D. Gamble, założyciel wydawnictwa Media Rodzina, człowiek, któremu zawdzięczamy m.in. wydanie w Polsce serii o Harrym Potterze, a w maju tego roku odszedł Paweł Szwed, twórca wydawnictwa Wielka Litera. We wrześniu tego roku odszedł Piotr Bratkowski, poeta, krytyk literacki, publicysta.
Groby i pomniki
W Alei Zasłużonych Cmentarza Zasłużonych leży Władysław Broniewski był poetą, przedstawicielem liryki rewolucyjnej, ale także żołnierzem – uczestnikiem m.in. wojny polsko-bolszewickiej. Po wojnie tworzył początkowo utwory polityczno-propagandowe, potem o motywach osobistych.
W Poznaniu, na Cmentarzu Zasłużonych leży Przemysław Bystrzycki, pisarz, dziennikarz, współzałożyciel poznańskiego miesięcznika literackiego „Nurt”, autor m.in. „Warkoczy”, „Płynie rzeka, płynie…”, „Szabasów z Brandstaetterem”, „Ech Kandałakszy”.
Maria Dąbrowska znana jest najbardziej z powieści „Noce i dnie”, a także takich opowiadań jak „Marcin Kozera”, „Ludzie stamtąd” i „Gwiazda zaranna”. Według oficjalnych informacji Akademii Szwedzkiej była nominowana kilkukrotnie do Literackiej Nagrody Nobla.
Tadeusz Dołęga-Mostowicz najbardziej chyba znany jest dwukrotnie filmowanej powieści „Kariera Nikodema Dyzmy”, a także ze „Znachora” i „Profesora Wilka”.
Stanisław Dygat – autor powieści, opowiadań, felietonów i scenariuszy filmowych, a także jako mąż gwiazdy polskiego kina Kaliny Jędrusik. Znany jest choćby z takich powieści jak „Jezioro Bodeńskie”, „Disneyland” i „Dworzec w Monachium”.
Robert Gamble, wydawca, twórca wydawnictwa Media Rodzina, człowiek, któremu zawdzięczamy m.in. wydanie w Polsce serii o Harrym Potterze został pochowany na poznańskim cmentarzu na Miłostowie.
Marek Hłasko – prozaik i scenarzysta filmowy był jedną z najbarwniejszych osobowości polskiej literatury. Pracował m.in. jako kierowca, a głośno jako o pisarzu zrobiło się o nim po opublikowaniu opowiadania „Baza Sokołowska”. Znany jest z takich powieści jak „Piękni dwudziestoletni”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Sonata marymoncka”. Spoczywa na Powązkach.
Paweł Jasienica to literacki pseudonim Leona Lecha Beynara, pisarza historycznego, eseisty i publicysty. Najbardziej znany jest z cyklu „Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów” i „Rzeczpospolita Obojga Narodów”.
Jacek Kaczmarski zmarł w 2004 roku. Był poetą, prozaikiem, kompozytorem, wykonawcą piosenek, w tym tak znanych jak „Mury”, „Encore, jeszcze raz…”, „Sen Katarzyny II” i „Nasza klasa”.
Wojciech Młynarski, poeta i wykonawca piosenki autorskiej, autor tekstów piosenek m.in. Michała Bajora, Hanny Banaszak, Ewy Bem, Zbigniewa Wodeckiego i Andrzeja Zauchy. Znamy go przede wszystkim z piosenek „Róbmy swoje”, „Przyjdzie walec i wyrówna”, „Jesteśmy na wczasach”.
Zofia Nałkowska znana jest przede wszystkim z powieści „Granica” i „Medaliony”. Pisarka, publicystka, dramatopisarka zmarła w 1954 roku.
Agnieszka Osiecka, poetka, autorka tekstów piosenek, pisarka, reżyser teatralny telewizyjny, dziennikarka, zmarła w 1997 roku. Napisała ok. 2000 piosenek, w tym tak znane jak „Damą być”, „Dobranoc panowie”, „Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma”, „Małgośka”, „Niech żyje bal”, „Polska Madonna” i „Uciekaj, moje serce”.
Marcel Paquet upamiętniony został w Poznaniu tablicą przy ul. Działowej 12, na kamienicy, w której spędził ostatnie dni życia. Paquet był belgijskim pisarzem i filozofem. Doktoryzował się rozprawą „La Différence des penseés de Kant et de Hegel dans la question de l’essence de l’art”. Był autorem tekstów poświęconych sztuce współczesnej. Wydał trzy powieści (m.in. „Merde à Jésus!”).
Bolesław Prus – prozaik, nowelista, publicysta, współtwórca polskiego realizmu, kronikarz Warszawy. Do jego największych dzieł należy oczywiście powieść „Lalka”, a także „Faraon” i „Emancypantki”.
Aleję Zasłużonych na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim otwiera grób Władysława Stanisława Reymonta, pisarza, jednego z głównych przedstawicieli realizmu, który za powieść „Chłopi” otrzymał w 1924 roku Literacką Nagrodę Nobla. Inne jego ważne dzieła to „Ziemia obiecana” i „Bunt”.
Maria Rodziewiczówna jako pisarka najbardziej znana jest z takich powieści jak „Dewajtis”, „Między ustami a brzegiem pucharu”, „Czahary” i „Gniazdo Białozora”. Zmarła w 1944 roku.
Wincenty Bolesław Różański, poeta, outsider. Żył wyłącznie z pisania wierszy. Był przyjacielem Edwarda Stachury, który uczynił go jednym z bohaterów powieści „Cała jaskrawość”. Pochowany został na cmentarzu na Miłostowie w Poznaniu.
Bohdan Smoleń, którego pomnik znajdziemy w Poznaniu na skwerze u zbiegu ulic Rybaki i Strzałowej, był aktorem, piosenkarzem, satyrykiem, twórcą kabaretowym, kojarzonym przede wszystkim z kabaretem Tey.
Leopold Staff był poetą, jednym z najwybitniejszych literatów XX wieku, zaliczanym do czołowych poetów młodopolskich. Znany jest m.in. z tomów „Ptakom niebieskim”, „Ucho igielne” i sztuki teatralnej „Skarb”. Zmarł w 1957 roku.
Zmarły w 1953 roku Julian Tuwim był poetą, autorem wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek, jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego. Zakładał kabaret „Pod Pikadorem” i grupę poetycką „Skamander”.
Jerzy Waldorff był pisarzem, krytykiem muzycznym, publicystą i działaczem społecznym – założył Społeczny Komitet Opieki Nad Starymi Powązkami. Zmarł w 1999 roku.
W poznańskim Kościele św. Wojciecha, w Krypcie Zasłużonych, spoczywa Józef Wybicki, pisarz i polityk, autor słów Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, późniejszego polskiego hymnu narodowego, „Mazurka Dąbrowskiego”.
Na poznańskim cmentarzu na Miłostowie pochowany został Tadeusz Zgółka, językoznawca, współredaktor polskiej edycji Encyklopedia Britannica i Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny.
