Olga Tokarczuk dostała Literacką Nagrodę Nobla za 2018 rok – za narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją pokazuje przekraczanie granic jako formę życia. Nagrodę za 2019 rok otrzymał austriacki pisarz Peter Handke – za badanie z pomysłowością lingwistyczną obrzeży i specyfiki ludzkiego doświadczenia.
Olga Tokarczuk odbierze literackiego Nobla jako piąty pisarz w historii Nagrody, tworzący w języku polskim – po Henryku Sienkiewiczu, Władysławie Reymoncie, Czesławie Miłoszu i Wisławie Szymborskiej. Jeśli liczyć Nobla dla Isaaca Bashevisa Singera, który tworzył w jidysz, Tokarczuk jest szóstą polską laureatka tego wyróżnienia.
Przekraczanie granic
Tokarczuk to laureatka m.in. Nagrody Literackiej Nike i The Man Booker Intermnational Prize (wraz z tłumaczką Jennifer Croft za „Biegunów”). Pisarka zadebiutowała w 1979 roku na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem Natasza Borodin ogłosiła pierwsze opowiadania. W 1993 roku wydała pierwszą powieść „Podróż ludzi Księgi”. Później wydała powieści „E.E.”, „Prawiek i inne czasy”, „Dom dzienny, dom nocny”. Za wydaną w 2007 roku powieść „Bieguni” otrzymała Nagrodę Literacką Nike. Tematem powieści jest sytuacja egzystencjalna człowieka w podróży, tytuł zaś nawiązuje do odłamu rosyjskich starobrzędowców, biegunów, wierzących, że świat jest przesiąknięty złem, które ma do człowieka trudniejszy dostęp, gdy pozostaje on w ciągłym ruchu.
Jej kolejna książka „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009) została sfilmowana przez Agnieszkę Holland jako „Pokot”, a w tym roku była nominowana (w tłumaczeniu Antonii Lloyd-Jones) do prestiżowej amerykańskiej nagrody National Book Award i Bookera.
W 2014 roku Olga Tokarczuk wydała monumentalną powieść „Księgi Jakubowe”, która przyniosła jej druga Nagrodę Nike – to niemal tysiąc stron, kilkadziesiąt wątków i postaci, opowieść, w której autorka pełnymi garściami czerpie z tradycji powieści historycznej, poszerzając jednocześnie jej granice gatunkowe. Pisarka daje nam obraz dawnej Polski, w której egzystowały obok siebie chrześcijaństwo, judaizm, a także islam.
Ludzkie doświadczenie
Peter Handke to urodzony w 1942 roku austriacki pisarz, dramaturg i tłumacz. W 1965 roku opublikował powieść „Szerszenie”. Wydana w 1996 roku „Podróż zimowa nad Dunaj, Sawę, Morawę i Drinę albo sprawiedliwość dla Serbii” (Eine winterliche Reise zu den Flüssen Donau, Save, Morawa und Drina oder Gerechtigkeit für Serbien), pokazuje także Serbów jako ofiary wojny domowej na Bałkanach, czym wywołał liczne kontrowersje. W 2005 roku były serbski prezydent, Slobodan Milošević, powołał Handkego jako świadka obrony w procesie przed trybunałem ONZ w Hadze, ale pisarz odmówił. Napisał za to esej „Die Tablas von Daimiel”, którego podtytuł brzmiał „Zakamuflowana wypowiedź świadka w procesie przeciwko Slobodanowi Miloševićowi”.
Jest autorem m.in. książek „Kaspar”, ” Pełnia nieszczęścia”, „Fałszywy ruch”, „Leworęczna kobieta”, „Don Juan: Sam o sobie opowiada” , „Die Tablas von Daimel”, „Gestern unterwegs”. Handke jest uważany od dawna za jednego z najważniejszych pisarzy naszych czasów.
