„Dziś powstanie. Opowieść graficzna o Powstaniu Wielkopolskim” Witolda Tkaczyka i Tomasza Tomaszewskiego jest przede wszystkim opowieścią adresowaną do młodego czytelnika, dla którego właśnie taka forma jest najbardziej odpowiednia. Historią opowiedzianą ciekawie i ładnie, wartą poniesienia dalej w Polskę, ku pokrzepieniu serc, ale też dla dumy z przodków i prawdziwego przekazu o jedynym wygranym polskim powstaniu w XX wieku.
Czy Powstanie Wielkopolskie można opowiedzieć językiem współczesnym? Czy można je opowiedzieć językiem młodego pokolenia na tyle zrozumiale, by po tę opowieść sięgnęli z przyjemnością młodzi czytelnicy? Takie założenie przyświecało Witoldowi Tkaczykowi, którego scenariusz zilustrował Tomasz Tomaszewski. Efekt to komiks, a właściwie jak mówi tytuł, opowieść graficzna o Powstaniu Wielkopolskim, która ukazuje się w przededniu setnej rocznicy wybuchu zwycięskiego zrywu Wielkopolan.
Historia ta w warstwie fabularnej pozwala na przenikanie się dwóch rzeczywistości. Dzisiejszej – ze smartfonami, tabletami i pendrive’ami, z Poznaniem będącym stolicą jednego z największych polskich województw i tej dawnej, z Posen jako miastem pruskiej prowincji, na którego ulicach usłyszeć można mówiących po polsku i niemiecku, gdzie stawiane są pomniki niemieckich cesarzy, którzy zbudowali tzw. dzielnicę cesarską, w tym monumentalny zamek, operę i pomnik Bismarcka. Ale to też miasto Chłapowskiego, Marcinkowskiego czy Cegielskiego i czas, gdy z balkonu słynnego hotelu Bazar kompozytor, pianista, mąż stanu Ignacy Jan Paderewski, premier i minister spraw zagranicznych odrodzonej Polski, wygłosił przemówienie do Polaków licznie zgromadzonych na Wilhelmplatz, dziś noszącym nazwę Placu Wolności.
Tak poznajemy Franka i Antka, dwóch kuzynów, których przygody swoim prawnukom przedstawia sędziwy Franciszek Ignacy – stuletni jegomość snujący opowieść o tych dziejowych wydarzeniach, które miały miejsce w Poznaniu w grudniu 1918.
Wizualnie warstwy czasowe opowieść także się różnią. Współczesność narysowana jest barwami soczystymi, kolory początku dwudziestego wieku są – tak jak i pamięć tamtych dni – już nieco zszarzałe, nieco wyblakłe, nieco mniej jaskrawe. A jednak to, że barwy są mniej intensywne, nie znaczy, że ta opowieść nie jest równie ciekawa. Można nawet stwierdzić, że właśnie ich przygody, opowiedziane tu w chmurkach i kreską, są najciekawsze, przede wszystkim dzięki pomysłowi narracji z punktu widzenia młodszych nastolatków stających się świadkami wielkiej historii. Komiks pokazuje wyraźnie, że nie trzeba o Powstaniu opowiadać tylko poprzez cytaty z postaci historycznych, daty i drobiazgowo udokumentowane fakty. Można też pozwolić sobie na pewien fabularny dystans, opowiedzenie poważnej historii z przymrużeniem oka, gdzie tylko pozwalają na to opisywane zdarzenia. A tam, gdzie historia sięgnęła po wydarzenia tragiczne zachowując odpowiedni szacunek i dystans.
Komiks kończy kilka stron informacji o Powstaniu i je poprzedzających, podanych w encyklopedycznym skrócie, ale – co warto zaznaczyć informacji podanych w przejrzystej formie o będącej kolebką polskiej państwowości Wielkopolsce, o „najdłuższej wojnie nowoczesnej Europy”, o samym Powstaniu Wielkopolskim i o powstańcach, prawdziwych bohaterach owych dni, w tym tych najmłodszych, z których niektórzy ponieśli najwyższą ofiarę.
„Dziś powstanie. Opowieść graficzna o Powstaniu Wielkopolskim” Tkaczyka i Tomaszewskiego jest jednak przede wszystkim – choć nie tylko – opowieścią adresowaną do młodego czytelnika, dla którego właśnie taka forma prezentacji tych treści jest najbardziej odpowiednia. Historią opowiedzianą ciekawie, wartą poniesienia dalej w Polskę, ku pokrzepieniu serc, ale też dla dumy z przodków i dla prawdziwego przekazu o jedynym wygranym polskim powstaniu w XX wieku.
Witold Tkaczyk, Tomasz Tomaszewski, Dziś powstanie. Opowieść graficzna o Powstaniu Wielkopolskim
Media Rodzina i Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018
