Eshkol Nevo prowadzi nas przez meandry psychiki bohatera, w której prawda miesza się z fantazją, pragnienia ze stanem faktycznym, a kryzys psychiczny kładzie się cieniem na odbiorze codzienności – o książce „Ostatni wywiad” pisze Małgorzata Żebrowska.
Mamy tu kryzys wieku średniego, czy też, ładniej ujmując, przełom połowy życia, kilka nakładających się na siebie bolesnych doświadczeń, emocjonalny dołek i historie, które domagają się opowiedzenia. Uznany pisarz potrzebuje, by wybrzmiały, a jego talent sprawia, że sztampowe pytania stają się pretekstem do dygresyjnej podróży w głąb siebie. I tak „Ostatni wywiad”, dzieło Eshkola Nevo, przetłumaczone dla Pauzy przez Annę Halbersztat, staje się owocem korespondencyjnej wymiany między dziennikarzem a pisarzem.
Każdy z nas snuje opowieści o swoim życiu, każdego dnia nieznacznie modyfikując wspomnienia. Bywamy w tych opowieściach ofiarami złego losu, szczęściarzami, oprawcami i dobroczyńcami. Czasem nie wiemy, czy to, co widzimy w wyobraźni zdarzyło się naprawdę, czy jest częścią zmyślonych wspomnień – legendą rodzinną, która ma niewiele wspólnego z rzeczywistością.
Podobnie jest z pisarzami, dla których biografia staje się twórczą materią. Czasem nieświadomie, często z premedytacją używają kawałków swojego życia jako kanwy powieści, starając się dotrzeć do uniwersalnej prawdy o człowieku.
A jeśli nie wszystko kręci się wokół literatury?
Co się dzieje, gdy w ich życiu robi się poważnie, gdy kryzysy osobiste przeszkadzają radosnej twórczości, przesłaniając pisarską przyjemność? Co, gdy sami plączą się w swoich opowieściach, myląc fikcję z rzeczywistością, wciągając w kłamstwa swoich najbliższych? I co sądzą o sobie, gdy zrozumieją, że nie wszystko w życiu kręci się wokół literatury, a jej znaczenie jest daleko mniejsze niż zakładali?
Eshkol Nevo prowadzi nas przez meandry psychiki bohatera, w której prawda miesza się z fantazją, pragnienia ze stanem faktycznym, a kryzys psychiczny kładzie się cieniem na odbiorze codzienności. W osobliwym wywiadzie bohater zmaga się z sobą samym, powoli odkrywając, że jego obraz siebie był daleki od tego, kim jest naprawdę – nie jako uznany pisarz, lecz jako mąż, ojciec, przyjaciel. Wywiad coraz bardziej zbliża się do formy wyznania. Ta swoista spowiedź wywołuje ból, ale również oczyszczenie bohatera, niezwykle emocjonalne, przejmujące. Obserwujemy mężczyznę, który nie ucieka od wrażliwości, nie kryje się z nią. Cierpi, tęskni, bezlitośnie rozlicza siebie samego, wciąż mając jednak nadzieję, że jeszcze wiele zdoła naprawić.
Otrzeźwiająca powieść-wyznanie
Ta podróż, do której zaprasza nas autor, charakteryzuje się nie tylko intensywną emocjonalnością, lecz również wieloma walorami poznawczymi. „Nevo to doskonały literacki chemik, któremu udało się wyekstrahować z codziennych, nużących wydarzeń codziennego życia najgłębszą, skrystalizowaną istotę współczesnej izraelskiej mentalności” – pisze o nim jego rodak, pisarz Etgar Keret. Rzeczywiście, wartością dodaną książki jest obraz współczesnego Izraela, na którego rzeczywistości wciąż odciska piętno okrutny konflikt z Palestyną. Eshkol nie obawia się zająć swojego stanowiska, wplatając w powieść wątki społeczne. Możemy również przyjrzeć się innym zjawiskom charakterystycznym dla tego kraju, uczestnicząc w codziennych aktywnościach pisarza.
„Ostatni wywiad” to pięknie napisana, bezkompromisowo szczera, otrzeźwiająca powieść-wyznanie, którą warto przeczytać choćby po to, by nie czuć się tak bardzo samotnym w momencie, gdy przyjdzie nam się rozliczać z samymi sobą.
Eshkol Nevo, Ostatni wywiad (הראיון האחרון)
Przekład Anna Halbersztat
Wydawnictwo Pauza, Warszawa 5 maja 2022
ISBN: 9788396364142
___________________
Eshkol Nevo leads us through the meanders of the hero’s psyche, in which truth is mixed with fantasy, desires with the actual state, and the mental crisis casts a shadow on the perception of everyday life – Małgorzata Żebrowska writes about the book „The Last Interview”.